O stosunku ceny do doświadczenia fotografa oraz o wpływie portfolio na wybór fotografa ślubnego pisałem w poprzedniej części poradnika:

Dzisiaj skupię się na bardziej szczegółowych aspektach: stylu, zakresie pracy i umowie oraz kwestiach charakterologicznych i sprzętowych.

3. Styl

Styl prac danego fotografa można ocenić na podstawie portfolio. Bardziej się on tyczy sesji plenerowej, niż fotoreportażu ślubnego. Wykonujący reportaż  nie ma tak dużego wpływu na kreację sytuacji. Fotograf ślubny jest (a raczej powinien być, bo różnie z tym bywa) bardziej obserwatorem niż animatorem wydarzeń.  Dopiero w przypadku sesji plenerowej jest odwrotnie.

Część fotografów ma rozpoznawalne zdjęcia- realizują podobny scenariusz w podobnych tematycznie miejscach, a i obróbka graficzna jest dość charakterystyczna. Inni z kolei rezygnują z oryginalności na rzecz zróżnicowania scen i motywów. Jeszcze inni robią takie same zdjęcia każdej parze i dokładnie w tych samych,”oklepanych” miejscach. Na przykład  na fotografiach ślubnych z Bielska-Białej można znaleźć wciąż te same kadry: pod zamkiem Sułkowskich, na Rynku lub koło Teatru Polskiego. Ta ostatnia maniera nie zawsze wynika z braku kreatywności bielskich fotografów ślubnych- powiedzenie „nasz klient, nasz Pan” jest cały czas aktualne, a parafrazując cytat z „Rejsu”: wielu osobom „podobają się zdjęcia, które już widzieli w czyimś albumie”

Macie już koncepcję lub pomysł na sesję ślubną? Bardzo dobrze! Realizacja pomysłu zgodna z Waszymi zainteresowaniami będzie na pewno o wiele łatwiejsza i owocniejsza dla obu stron, niż przymuszanie się do pozowania w nienaturalnych wg Was scenach i pozach. Zdjęcia z takiej sesji ślubnej także wiele więcej powiedzą o Was, Waszym związku, charakterach i zainteresowaniach niż sztywne pozowanie wg planu z kilkoma dyżurnymi akcesoriami jak odrapana walizka i wypłowiała parasolka.

4. Zakres prac

Zawsze przed wynajęciem fotografa na ślub określmy zakres prac, które wykona, aby uniknąć niemiłych niespodzianek lub dodatkowych opłat.  Z reguły najtańsze oferowane „pakiety” usług (ze względu na niską cenę służące czasami jako „wabik”) są pozbawione ważnych z Waszego punktu widzenia elementów, na których nie warto oszczędzić stu czy dwustu złotych. Poniżej przegląd najważniejszych punktów, których dotyczyć może umowa.

Reportaż w dniu ślubu:

Przygotowania Pani lub nieco rzadziej Pana młodego. Zdjęcia wykonywane w domu (ale także w salonie fryzjerskim/kosmetycznym) przed ceremonią ślubną.  Kameralna atmosfera domu rodzinnego będzie dobrą okazją pokazania szczegółów: fryzury, makijażu, sukni ślubnej czy innych detali. Zdjęcia z przybycia Pana młodego oraz z błogosławieństwa rodziców są pamiątką z momentów, kiedy parze młodej nie towarzyszy tłum dalszych znajomych.

Ceremonia liturgiczna w świątyni z przysięgą małżeńską i nałożeniem obrączek jako ukoronowaniem uroczystości to najbardziej oczywisty temat pracy reportera ślubnego. Do tego należy dodać wyjście pary młodej i składanie życzeń przez gości. Jeśli przed kościołem jest miejsce i warunki- warto poprosić o zrobienie wspólnego, grupowego zdjęcia.

Wesele, gdzie zakres pracy fotografa zaczyna się od powitania gości, a kończy najczęściej na oczepinach. Oprócz tańczących gości i pary młodej jest kilka punktów obecnych niemal na każdym weselu- przywitanie pary młodej przez gospodarzy, picie szampana i rzut kieliszkami zakończony sprzątaniem rozbitego szkła przez parę młodą, pierwszy taniec pary młodej, krojenie tortu, gry i zabawy, podziękowania dla rodziców oraz oczepiny.

Plener może odbywać się w dniu ślubu, lub też podczas innego dnia. Najczęściej trwa parę godzin (w dniu ślubu- około godziny). Jeżeli planujecie odległy od miejsca zamieszkania wyjazd w góry, nad morze lub za granicę-  zdjęcia plenerowe wraz z dojazdami mogą trwać nawet parę dni. Zapewne nie pozostanie to bez wpływu na cenę usługi.

Noc poślubna? Czemu nie. Niekoniecznie musi chodzić tutaj o zdjęcia dla dorosłych. Podsumowaniem fotoreportażu może być kilka romantycznych zdjęć na pięknie zaścielonym łóżku przy blasku świec. Zdjęcia takie nie są standardową usługą związaną z fotografowaniem ślubu, fotografowie nie mają ich w standardowej ofercie, ale nie szkodzi zapytać o możliwość ich zrobienia np. przy okazji pleneru.

Drugi dzień ślubu, poprawiny. Zdarzyło mi się kilka razy robić na nim zdjęcia. Są one podobne do weselnych, ale para młoda może sobie pozwolić na większy luz- zarówno jeśli chodzi o kwestie ubioru, jak i brak stresu. Moim zdaniem dwie, góra trzy godziny fotografowania wystarczą, chyba, że dla gości lub pary młodej przygotowano jakieś niespodzianki.

Obróbka materiału.

Wydawałoby się, że po zrobieniu zdjęć fotograf kończy pracę. W rzeczywistości czeka go jeszcze wiele godzin żmudnej pracy wśród setek lub tysięcy zdjęć. Fotografowie stosują różne metody pracy na powstałym materiale. Raczej rzadko zdarza się sytuacja, gdy fotograf oddaje całość surowego materiału bez obróbki- oglądanie udanych i nieudanych, nieobrobionych ujęć byłoby katorgą dla wszystkich. Mogłoby trwać nawet kilka godzin niosąc ze sobą niejednolite wrażenia estetyczne.

Nie łudźmy się wierząc w geniusz fotografa- część zdjęć nadaje się tylko do wyrzucenia, część będzie przeciętna, a blasku doda im dopiero obróbka. Od umiejętności i refleksu fotografa, a także od czynników na które nikt nie ma wpływu zależy, jaka część z całości powstałych fotografii ślubnych będzie cieszyła oko nawet w stanie „surowym”.  Konieczna jest ostra selekcja. Lepiej, aby to fotograf wziął ten obowiązek na siebie i oddzielił mak od popiołu, niczym Kopciuszek ;). Sama obróbka zdjęć to nie tylko wybór, ale też modyfikacja w programie graficznym. Zakres modyfikacji może być różny i zależy od stylu fotografa. Z reguły wystarczy przekadrowanie zdjęcia, zmiana parametrów takich jak ekspozycja, kontrast, balans kolorów, drobny retusz. Jednak część zdjęć będzie wymagała nieco głębszej edycji z usuwaniem rozpraszających elementów ze zdjęcia czy zaawansowanej obróbki kolorystycznej, a na koniec np. konwersji do czerni i bieli, sepii. Po paru dniach intensywnej pracy wybrane zdjęcia stanowią już spójny fotoreportaż ślubny. Z punktu widzenia klienta jest znaczna różnica, czy otrzyma on 100 czy 500 zdjęć i w jakim stopniu fotograf/grafik nad nimi pracowali. Niepewnym pozostanie też, czy zleceniobiorca nie zażąda dodatkowych pieniędzy za dodatkowe zdjęcia. Moim zdaniem 300-400 obrobionych i gotowych do ewentualnego wywołania zdjęć to optimum, 500-600 to dużo, a powyżej to już nadmiar, który ciężko się ogląda. Wraz z obróbką przygotowuję również pakiet zdjęć o mniejszym rozmiarze, gotowych do przesłania e-mailem lub do publikacji w Internecie. Można to jednak łatwo i szybko zrobić samemu.

Obróbka i selekcja zdjęć zajmuje mi około tygodnia. Jest to najbardziej monotonna część pracy. Każdy szanujący się fotograf traktuje ją jako konieczność. Oddawanie tylko surowego materiału to oddawanie półproduktu czyli niedbalstwo usługodawcy o klienta oraz o własną markę.

Dostarczony nośnik

W dobie fotografii cyfrowej najwygodniejszym, najlepszym i najtańszym sposobem dostarczenia zdjęć jest płyta DVD. Coraz bardziej popularne są również pendrive’y . Ja nadal preferuję DVD, które wydaje mi się trwalszym nośnikiem. Sam z reguły dostarczam zdjęcia w komplecie składającym się z dwóch płyt gdyż typowy zestaw zdjęć w różnych rozdzielczościach zajmuje od 6 do 8 GB.  Już na etapie podpisywania umowy powinniście wiedzieć ile zdjęć otrzymacie. Negocjacje już po ślubie, gdy jesteście niejako postawieni pod ścianą- mogą skończyć się dodatkowymi dopłatami jeżeli pakiet był mocno „okrojony”.

Album lub fotoksiążka– wybór zależy od posiadanych funduszy. Prosty album jest tańszy, natomiast fotoksiążka lepiej się prezentuje. Wybór obu to sprawa opcjonalna- czasami album jest zawarty w cenie usługi, ale najczęściej jest wykonywany lub zamawiany za opłatą dodatkową. Prawie żaden ze znanych mi fotografów nie drukuje samodzielnie odbitek i fotoksiążek. Wszystko jest zlecane firmom zewnętrznym dysponującym fotolabami i maszynami do wydruku. Do fotografa należy wykonanie projektu i kontakt z podwykonawcą. Jednak ze względu na rozeznanie na rynku i czas poświęcony na przygotowanie albumu/fotoksiążki- zlecenie ich przygotowania fachowcowi może być korzystne, nawet jeśli odrobinę droższe niż samodzielna praca nad nimi.

Prezentacja na stronie www to wybór zdjęć na stronie fotografa lub innej, aby można było łatwo pokazać je znajomym. W przypadku strony fotografa- wzbogaca jego portfolio. W przypadku przygotowania prezentacji na stronę zewnętrzną może się wiązać z dodatkowymi kosztami (praca przy przygotowaniu, wykupienie szablonu, hosting itp.).

Prezentacja multimedialna to „pokaz slajdów” z podłożoną muzyką i ewentualnie animacjami. Urozmaica i dodaje uroku prezentacji zdjęć w domu oraz wyręcza przed własnoręcznym „przerzucaniem” ich na ekranie monitora. Większość prezentacji jakie widziałem nie zrobiła na mnie pozytywnego wrażenia i bez problemu można się bez nich obyć. Jeżeli dopłacamy za jej wykonanie- sprawdźmy czy fotograf opracowuje taką „z automatu” czy też kładzie w nią większą ilość inwencji własnej. Od jakiegoś czasu prezentacje odchodzą w niepamięć gdyż część programów do przeglądania zdjęć umożliwia zrobienie niestandardowych pokazów slajdów.

5. Umowa

Umowa zabezpiecza interesy obu stron- pary młodej oraz fotografa. Można się bez niej obejść, ale szczególnie ważna jest wtedy, kiedy termin ślubu jest bardzo odległy. Ustalenia ustne mogą nie być wystarczająco świeże w pamięci. Co powinna zawierać:

Informację kto i z kim zawiera umowę (imiona, nazwiska, pesel, dane kontaktowe).

Przedmiot umowy czyli informację o zakresie prac (patrz wyżej), jakie ma wykonać zleceniobiorca, ile trwa jego praca, co obejmuje i gdzie się odbywa.

Terminy i rozliczenia. Kwota za usługę podstawową oraz wysokość dopłat za usługi dodatkowe i dojazd. Także terminy w jakich nastąpi płatność oraz kiedy fotograf przekaże rezultaty swojej pracy.

Co klient otrzyma– orientacyjna ilość zdjęć na płycie oraz forma (rozdzielczości, znaki wodne, zdjęcia surowe, czy obrobione), prezentacje, albumy.

Prawa do zdjęć– wyrażanie zgody fotografa na dowolne rozporządzanie Waszymi zdjęciami oraz Wasza zgoda na wykorzystanie zdjęć przez fotografa do autopromocji (np. poprzez umieszczenie w portfolio).

Odpowiedzialność obu stron czyli określenie co się stanie, jeśli fotograf nie pojawi się na ślubie lub nie dostarczy gotowych zdjęć. Także określenie do czego się zobowiązujecie, jeśli odwołacie ślub lub zrezygnujecie z usług fotografa na niedługo przed terminem.

Zadatek obok umowy jest preferowanym sposobem zabezpieczenia interesów klienta i fotografa. Skłania on klienta do przemyślanych decyzji i nie blokowania tego samego terminu u kilku fotografów naraz., tym bardziej, gdy jest kilku potencjalnych klientów zainteresowanych tym samym terminem. Z drugiej strony w razie nieprzewidywalnych sytuacji- fotograf jest zobligowany do zapewnienia zastępstwa w takiej samej lub podobnej cenie oraz podobnej jakości usługi.

Powyższe kwestie nie regulują całkiem tematu. Jednak większość profesjonalnych fotografów dba o swoją reputację, liczy na polecenia i najważniejsze: poważnie traktuje swoje obowiązki. Z reguły wystarczy odrobina zaufania i jasne określenie oczekiwań.

6. Charakter

Na szczęście takie sytuacje należą do rzadkości, ale złośliwy i zadufany w sobie zespół muzyczny, niedbała i opryskliwa obsada kelnerska potrafią popsuć całe wesele. Podobnie może być z fotografem.  O tym jak będzie przebiegać współpraca- decydują jego cechy, których nie poznamy ani poprzez portfolio, ani podczas godzinnej rozmowy. Zły dobór fotografa pod względem charakterologicznym może się za nami ciągnąć o wiele dłużej niż przez sam dzień ślubu: na materiał będziemy czekać kilka miesięcy, a na sesję plenerową będziemy musieli mocno naciskać, zanim zostanie wreszcie zrealizowana. Tak jak pisałem- takie sytuacje nie są regułą, ale trzeba się z ich wystąpieniem liczyć. Aby zmniejszyć ryzyko, są dwa niezawodne sposoby: polecenia i sesja narzeczeńska. Dla fotografa najlepszą reklamą jest poczta pantoflowa- większość zleceń zdobywa się poprzez polecenia i w mniejszym stopniu zależy ono od jakości zdjęć, a bardziej wynika ze stylu pracy i jakości współpracy ze zleceniodawcą. Sesje narzeczeńskie to modne ostatnio sesje plenerowe przed ślubem, na luzie. Rzeczywiście są dobrym sposobem, na „przetestowanie” fotografa w praktyce za niewielkie pieniądze zanim wynajmie się go na ślub. Ponadto pozwalają na oswojenie się z obiektywem i samym fotografem- odpada jeden powód do stresu w dniu ślubu.

7. Sprzęt

„To nie aparat robi zdjęcia, ale fotograf”- to mój ulubiony cytat, gdy mowa jest o kwestiach sprzętowych i technologicznych. Kiepski fotograf dysponujący najlepszym sprzętem zrobi słabe zdjęcia, ale bardzo dobry fotograf dysponujący przeciętnym aparatem i obiektywami może stworzyć cuda.

Fotografia ślubna nie jest tematem łatwym z paru względów- ciemna świątynia, a jednocześnie niestosowność robienia dużej ilości zdjęć z lampą błyskową wymusza posiadanie jasnych obiektywów, a te nie są tanie. Model aparatu ma drugorzędne znaczenie- tutaj najważniejszy jest właśnie obiektyw. Druga sprawa to niezawodność sprzętu, którym trzeba zrobić ponad 1000 zdjęć- najlepiej sprawdzają się lustrzanki cyfrowe ze względu na stosunkowo małe zużycie prądu wynikające z obecności wizjera optycznego. Szybkość lustrzanek ma bardzo duże znaczenie w przypadku łapania chwil podczas zabawy weselnej, gdzie kolejnym niezbędnym elementem jest zewnętrzna lampa błyskowa (albo nawet kilka) świetnie współpracująca z aparatem.

Z własnego doświadczenia mogę stwierdzić, że posiadanie jasnych obiektywów oraz lustrzanki z „pełną klatką” daje niesamowity komfort pracy i lepsze efekty. Pracując wcześniej na sprzęcie nieco niższej klasy- aby osiągnąć zbliżony efekt musiałem się nieźle „nagimnastykować”, aby wycisnąć ze sprzętu maksimum jego możliwości w trudnych warunkach oświetleniowych.

Jeden czy dwa aparaty? Ostatnio znajomy zadał mi to pytanie. Osobiście nigdy bezpośrednio lub przez osobistych znajomych nie spotkałem się z sytuacją, gdy awaria aparatu uniemożliwiła wykonanie zdjęć ślubnych. Potencjalnie taka możliwość jednak istnieje i dlatego bardziej zasobni fotografowie biorą do pracy 2 korpusy aparatu. Nawet jeżeli jeden pozostanie w torbie, to jego obecność wpływa na komfort psychiczny.

Są też tacy, u których na szyi dyndają 2 aparaty- każdy z innym obiektywem (najczęściej obiektywami stałoogniskowymi). W razie konieczności są oni w stanie zyskać na czasie potrzebnym do wymiany obiektywu. Sam używam głównie jasnego obiektywu zmiennoogniskowego dającego sporą elastyczność.  W razie konieczności jestem w stanie go szybko zmienić na inny. Posługiwanie się dwoma aparatami uważam bardziej za kwestię gustu niż konieczności.

8. Pozwolenia

Formalne uprawnienia do fotografowania uroczystości religijnych to sprawa ważna, jednak nie bezwzględnie konieczna. Fotograf zajmujący się zawodowo fotografowaniem na ślubach, komuniach, bierzmowaniach oraz innych uroczystościach religijnych powinien posiadać odpowiednie szkolenie potwierdzone dokumentem, np. legitymacją. Wskazanie takie wydała Komisja Episkopatu Polski do Spraw Liturgii i Duszpasterstwa Liturgicznego, aby uniknąć sytuacji, w których fotograf zakłóca uroczystość. Słyszałem o sytuacjach, że nieprzeszkolony fotograf nie był dopuszczany do wykonywania swojej pracy. Fotografując jeszcze nieprofesjonalnie dla rodziny, bez stosownego dokumentu, nie spotkałem się jednak z żadnymi problemami ze strony kapłana- wystarczyła krótka rozmowa i kilka uwag po których ksiądz wyrażał zgodę. Podejrzewam, że nawet w przypadku profesjonalnego fotografa rozmowa i prośba o wyrażenie zgody może wystarczyć (choć nie musi- wszystko zależy od kapłana). Decydując się na usługi profesjonalisty należy od niego wymagać zapięcia spraw pod tym względem na ostatni guzik- aby uniknąć niemiłej niespodzianki powinien posiadać odpowiednie dokumenty lub dużo wcześniej uzyskać w parafii pozwolenie.

 

9. Gdzie szukać?

Większość fotografów zajmuje się również fotografią ślubną, gdyż jest to duża, hurtowa ilość pracy i adekwatny do tego zarobek bez konieczności rozdrabniania się na mniejsze zlecenia. Warto poszperać po ich stronach internetowych. Najpewniejszym źródłem są polecenia lub korzystanie z usług fotografa, którego pracę już widzieliśmy. Jeśli jednak nikt Wam nie wpadł w oko- można poszukać w Internecie za pomocą popularnych wyszukiwarek, albo serwisów takich jak www.fotograf-wesele.pl lub www.weselezklasa.pl (baner poniżej) na których można się zapoznać z ofertami wielu fotografów.

Poszukiwania poprzez spacer ulicami miasta i zaglądanie do studiów fotograficznych będzie coraz mnie owocne, gdyż coraz więcej tradycyjnych zakładów pada lub rezygnuje z prowadzenia stacjonarnych placówek. Zapraszam również do zapoznania się z moją ofertą.

Konkurencja na rynku fotografii jest bardzo duża i będzie rosła wraz z popularyzacją półprofesjonalnego sprzętu fotograficznego. Znalezienie fotografa ślubnego w Bielsku-Białej, ale też w innych miastach nie jest problemem. Problemem jest wybranie dobrego fachowca, z którym będziecie się świetnie dogadywać, a wynajęcie którego nie będzie szokiem dla Waszych finansów- z tym jest już nieco trudniej. Mam nadzieję, że poradnik okazał się przydatny. W razie pytań- proszę o komentowanie lub kontakt e-mailowy.

 

Jeżeli wybraliście już fotografa, warto wiedzieć na co zwracać uwagę, aby współpraca była komfortowa, a zdjęcia udane. Zapraszam do poradnika na ten temat.

Autor: Piotr Bieniecki, fotoreporter i fotograf ślubny z Bielska-Białej. Zapraszam do zaznajomienia się z moją ofertą. W razie pytań- służę pomocą i odpowiedziami na ewentualne pytania.

Pierwsza część poradnika